تماشای پرندگان مهاجر در تالاب کشف‌رود 
امیریه ۳۷ شهر چهار‌هزارنفری 
پزشک خوشنام طلاب از نیازمندان ویزیت نمی‌گیرد
دکتر حمیدرضا منشی، پزشک عمومی است و از همان شروع به کار در منطقه طلاب به مردم منطقه خدمت کرده است. مردی آرام است و بادقت به گفته‌های بیمارانش گوش می‌دهد و مانند بعضی پزشکان، بدون شنیدن توضیح بیمار به نسخه نوشتن نمی‌پردازد و به‌سراغ بیمار بعدی نمی‌رود.
او به پیروی از مرحوم دکترشیخ، پزشک نامدار مشهدی، از بیماران بی‌بضاعت، ویزیت دریافت نمی‌کند و حتی بعضی مواقع هزینه‌های درمانشان را نیز پرداخت می‌کند. می‌گوید این کار منحصر به او نیست و پزشکان بی‌شماری در گوشه‌وکنار این شهر حامی مستضعفان هستند.
معتقد است هرچند سطح بهداشت منطقه ارتقا یافته است، هنوز در جای‌جای این محدوده، فاضلاب خانگی و تجاری به جوی‌ها سرازیر می‌شود و خود منشأ بیماری‌های گوناگون است و اضافه می‌کند هرجا که به زیرساخت‌هایی مانند طرح اگو پرداخته شده است، شاهد ارتقای بهداشت و کم شدن بیماری‌های واگیردار خصوصاً در فصل گرم سال بوده‌ایم.
با او در مطب ساده و بی‌تجملش در بولوارطبرسی، دقایقی به گفتگو نشستیم و از وی درباره سالم ماندن، طب سنتی و ارتباطش با طب مدرن، بهداشت منطقه و خاطراتش از حرفه پزشکی پرسیدیم. حاصل این هم‌کلامی‌را در زیر مرور می‌کنید.
- خودتان را بیشتر معرفی کنید؟
متولد سال ۵۱ هستم و دوران دانشجویی‌ام در رشته پزشکی را در دانشگاه مشهد طی کردم. سال ۸۳ مدرکم را دریافت کردم و از سال ۸۵ که پروانه مطبم در مشهد را گرفتم، در همین محدوده یعنی بولوارطبرسی مشغول به خدمت بوده‌ام.
- شما بومی منطقه طلاب نیستید، چه انگیزه‌ای برای کار در منطقه‌ای کم‌برخوردار داشتید؟
همان اوایلی که می‌خواستم مطبم را افتتاح کنم و با این محدوده آشنا شدم، باتوجه‌به تراکم جمعیتی منطقه، آن را انتخاب کردم. این منطقه میزبان اقشار کم‌برخوردار و کارگر است و مراکز پزشکی در آن نسبت‌به بالاشهر کمتر است. این مسئله هم در انتخابم مؤثر بود.
- مردم این منطقه بیشتر مریض می‌شوند یا اهالی مناطق برخوردار؟
طبیعی است که باتوجه‌به کم بودن امکانات بهداشتی و توسعه نیافتن زیرساخت‌ها در این بخش، مردم بیشتر در معرض بیماری و گرفتاری‌هایی از این دست هستند.
- با درنظر گرفتن شاخص‌های بهداشتی، شاهد چه تغییراتی در سطح بهداشت این منطقه بوده اید؟
واقعیت ماجرا این است که آگاهی‌های عمومی در این سال‌ها بیشتر شده است و مردم از نکات بهداشتی بیشتری اطلاع پیدا کرده‌اند. بازگویی و تکرار نکات بهداشتی که اتفاقاً نکات پیچیده‌ای نیستند و به‌سادگی برای همه مردم مفهوم‌اند و تکرار آن‌ها در فضای مجازی و عموم رسانه‌ها نقش مثبتی داشته، باعث افزایش حساسیت عمومی شده است و درنتیجه مردم به سلامت خود و خانواده‌شان اهتمام بیشتری می‌ورزند.
در این میان، محدودیت‌های مادی گاهی‌اوقات باعث می‌شود که افراد برای امور پرهزینه‌تر مثل دندان‌پزشکی یا امور مشابه کمتر به پزشک مربوط مراجعه کنند که البته کار درستی نیست. این افراد فقط وقتی مجبور می‌شوند، به همکاران دندان‌پزشک ما مراجعه می‌کنند و معمولا در این زمان دیگر نمی‌شود با اقدامات ترمیمی‌ِ کم‌هزینه، مشکل را رفع کرد و درنتیجه هزینه‌های بیشتری برای افراد دارد.
- تابه‌حال کسی برای دریافت گواهی استراحت در منزل، به شما مراجعه کرده است؟
بله. پیوسته چنین مراجعانی دارم، اما فقط وقتی روی کاغذ چنین امری را تأیید می‌کنم که فرد واقعا نیاز به استراحت در منزل داشته باشد و شاید از این نظر جزو پزشکان سخت‌گیر به‌حساب بیایم؛ البته عموم همکارانم هم برای جایگاه و کارشان اهمیت قائلند و گواهی استراحت بیجا صادر نمی‌کنند.
- هر منطقه مشخصات ویژه خودش را دارد، معمولا افراد در این منطقه به چه بیماری‌هایی دچار می‌شوند؟
جدا از سرماخوردگی که در همه نقاط شهر مشاهده می‌شود، فصول سال هم ارتباط مستقیمی با بیماری‌ها دارد. در زمانی که هوا سرد و خشک است، بیشتر شاهد زکام، عفونت تنفسی و آنفلوانزا هستیم.
در دوره گرم سال هم بیماری‌های گاستر اینتریپ که شامل بیماری گوارشی و اسهال و استفراغ می‌شود، رایج است. این بیماری خصوصاً در بین کودکان فراگیر می‌شود. بیماری‌های که منشأ آن کار است، نیز در این حوالی دیده می‌شود.
- چندی پیش هوای مشهد بسیار آلوده شد، چنین رویداد‌هایی چه تاثیری بر سلامت عمومی می‌گذارد؟
این معضل کاملا خطرآفرین است. معمولا این وضعیت برای بیماران مسنی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی مزمن یا انسداد‌های ریوی دارند، خطر زیادی دارد و بیمار‌های زمینه‌ای ایشان که سال‌ها با آن‌ها بوده است، بروز بیشتری پیدا می‌کند و درنتیجه سلامتی‌شان به خطر می‌افتد.
- چه توصیه‌های عمومی برای مردم منطقه در حوزه بهداشت دارید؟
رعایت اصول اولیه بهداشتی بسیار مهم است و البته به منطقه خاصی مرتبط نیست، اما در نقاط کم‌برخوردار باید جدی‌تر گرفته شود؛ چراکه زمینه برای شیوع بیماری بیشتر است. ازجمله اصول بهداشتی می‌توان به شست‌وشوی ساده دست‌ها بعد از آمدن به منزل، بعد از استفاده از سرویس بهداشتی و قبل از خوردن خوراک اشاره کرد.
این فرایند حتماً باید با آب و صابون و با رعایت فرم صحیح شستن انجام پذیرد. ابزار‌های کار هم معمولا آلوده هستند. همین صفحه‌کلید‌های رایانه و گوشی‌های لمسی ازجمله وسایل آلوده هستند و اگر فرد بعد از کار با این وسایل می‌خواهد غذا بخورد، حتماً باید دست‌هایش را با آب و صابون بشوید.
درکنار شست‌وشوی دقیق دست‌ها می‌توان به دور کردن استرس از فرد اشاره کرد. این نکته باعث افزایش ایمنی و توانمندی فرد برای مقابله با بیماری‌ها می‌شود. تغذیه مناسب که شامل دریافت وعده‌های مناسب غذایی و کم کردن مصرف غذا‌های آماده و به‌اصطلاح فست‌فودهاست، از دیگر نکات است.
من در اینجا باید تأکید کنم که افراد باید از خوددرمانی هم بپرهیز کنند. بعضی افراد به زعم خود، باهدف صرفه‌جویی اقتصادی به پزشک مراجعه نمی‌کنند و خودسرانه از داروخانه، دارو‌هایی را تهیه می‌کنند. این کار ضمن اینکه هزینه‌بر است، در بعضی مواقع باعث بدتر شدن بیماری آن‌ها و همچنین گرفتار شدن در عوارض دارو‌هایی که خودسرانه استفاده شده است، می‌شود.
- سطح بهداشت منطقه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نمی‌گویم رضایت‌بخش است، اما چندان در حالت وخیمی هم نیست. شاهد تفاوت‌های مثبت و امیدوارکننده‌ای هم به‌خاطر ارتقای سواد و توجه مردم به بهداشت هستیم. سال‌هاست که طرح اگو در منطقه شروع شده است و از سرازیری فاضلاب واحد‌های مسکونی و تجاری به خیابان‌ها و کوچه‌ها جلوگیری می‌کند.
هرچند این طرح هنوز به‌صورت کامل اجرا نشده است و با سرعت کمی در منطقه پیش می‌رود، باعث ارتقای بهداشت شده است و از زیرساخت‌های حوزه سلامت شهری به‌حساب می‌آید. خیلی از بیماری‌ها ازطریق فاضلاب، منتقل می‌شود و بنابراین حذف فاضلاب از خیابان‌ها و کوچه‌ها، کاری اساسی در حوزه سلامت است و امیدوارم طرح یادشده با سرعت بیشتری اجرا شود.
- طب سنتی یا طب مدرن، کدام را درست می‌دانید؟
گاهی نظریاتی تفریطی یا افراطی بیان می‌شود. باید توجه کرد که طب مدرن همان طب سنتیِ تکمیل‌شده است. خیلی از آموزه‌های طب سنتی درست است. به تجربه در طول زمان برای هر فرد هم ثابت می‌شود که آموزه‌های سنتی طب که معمولا ازطریق خانواده و نسل‌های قدیمی به نسل‌های بعدی آموخته و منتقل می‌شود، آموزه‌هایی صحیح و مناسب است. البته آموزه‌های طب سنتی باید به‌روز شود و باور‌های نادرست آن‌ها زدوده و بر قسمت‌های صحیح آن، تکیه بیشتری شود.
- از باور‌های درست و نادرست طب سنتی مثالی می‌زنید؟
قدیمی‌ها می‌گفتند به کودکی که دچار اسهال شده است، نباید آب داد، درحالی‌که این باوری غلط و خطرناک است که ممکن است باعث مرگ کودک شود. از نکات بیان‌شده صحیح در طب سنتی هم می‌توان به تفاوت مزاج‌ها و سردی و گرمی خوراکی‌ها و مزاج‌ها اشاره کرد.
این نکات پایه علمی دارد، اما نباید خیلی در این موارد مبالغه شود. بعضی اهل مبالغه آن‌چنان به مزاج‌های چهارگانه و سردی و گرمی چسبیده‌اند که همه آموزش‌های طب مدرن را بی‌فایده می‌دانند. اینجا آنجایی است که من نمی‌توانم با مدافعان طب سنتی همراه باشم. به‌نظرم حفظ تعادل در این میان، مهم است و باید نگاهی تکمیلی به هرکدام از این دو مورد داشت.
- چه خاطره‌ای از مواجهه با بیمارانتان دارید؟
بیماران می‌آیند و صحبت می‌کنند و دردهایشان را می‌گویند. حس می‌کنم درست شنیدن درد‌ها و توضیحاتشان حتی قبل از آنکه کار پزشکی برای آن‌ها بکنم، وضعیت روحی‌شان را بهتر می‌کند. وقتی مشاهده می‌کنم بیمارم بهتر شده و از درد و گرفتاری رهایی پیدا کرده است، بهترین حس‌هایی ممکن در عالم به من دست می‌دهد و خوشحال می‌شوم.
تابه‌حال افراد کمی بوده‌اند که از طبابتم ناراضی باشند. به بیمارانم می‌گویم رسیدن به سلامت در گرو مصرف کامل همه دارو‌هایی است که تجویز کرده‌ام. نباید یک‌باره بعد از خوردن دو عدد قرص، انتظار سلامتی صددرصد داشته باشند.
- چه نکته‌ای در منش شماست که باعث رضایت عمومی از شما شده است؟ بیماران متعددی از شما رضایت داشتند و حتی پیشنهاد مصاحبه را هم آن‌ها به دفتر شهرآرا دادند.
(دکتر لبخند می‌زند.) البته این سؤال را باید از آن‌ها بپرسید. چون سؤال کردید، باید بگویم در هر صنفی هستیم، باید هدفمان خدمت به مردم باشد. من هم سعی کردم طبق همین روش عمل کنم. سعی کردم برای هر مریض، وقت مناسب درنظر بگیرم و به گفته‌هایش توجه کنم و برای مریضانم هرچه از دستم برمی‌آید، انجام دهم و خودم را مدیون بیماران و دانش پزشکی نکنم و معتقدم که رضایت بیمارانم، به رضایت خدا می‌انجامد و اگر نتوانم رضایت آن‌ها را جلب کنم، خدا هم از من راضی نخواهد بود.
- شنیده‌ام از بیماران کم‌برخوردار و بی‌بضاعت، ویزیت نمی‌گیرید؟
بله؛ حتی اگر لازم بوده است سرمی وصل کنند یا تزریقی داشته باشند، رایگان انجام می‌دهیم.
- این رفتار‌ها بر زندگی شخصی خودتان چه تأثیری می‌گذارد؟
افتخار می‌کنم که در ادامه سنت پزشکی‌ای که در این شهر با حضور مرحوم دکترشیخ به‌وجود آمد که با بیماران مدارا می‌کردند، من هم چنین کاری را می‌کنم. وقتی از فرد محتاجی مبلغ ویزیت را نمی‌گیرم، برحسب ظاهر و از لحاظ ریالی به همان مقدار درآمدم کمتر می‌شود، اما درعوض رضایت روحی‌ای پیدا می‌کنم که با پول مقایسه‌شدنی نیست.
انرژی مثبتی که در ادامه برایم به‌دست می‌آید، باعث می‌شود که با بیمارانم و خانواده‌ام خوش‌برخوردتر باشم و نوعی سبکی روحی داشته باشم. خوشبختانه در جای‌جای این شهر بزرگ، پزشکان متعهدی هستند که براساس الگوی همیاری با بیماران، برای رعایت حال بیماران کم‌بضاعت و بی‌بضاعت، اقدامات شایسته‌ای انجام می‌دهند.
- منطقه بیمارستان هاشمی‌نژاد شاهد سکونت بیماران جذامی است. حضور این افراد برای عموم مردم خطر دارد؟
حتماً پیش‌بینی لازم برای این کار شده است و مسئولان امر دربرابر بودن و نبودن همه جذامی‌ها، برخورد یکسان ندارند. بعضی از این گروه می‌توانند محیط را آلوده کنند و باعث انتقال بیماری شوند و بعضی نه. به قرنطینه کردن گروه اول و دوری آن‌ها از جامعه حتماً اقدام شده است و بیمارانی که هستند، واگیردار نیستند.
- حرف آخر؟
از شما متشکرم و برای همه آرزوی سلامتی دارم.
* این گزارش یکشنبه ۱۷ تیر سال ۱۳۹۷ در شماره ۲۹۹ شهرآرامحله منطقه ۴ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
